USS Midway Museum

USS MIdway Musium. Ảnh Cát An/phovietnam.com

USS Midway là hàng không mẫu hạm được nói đến nhiều vào thời điểm cuối tháng Tư năm 1975. Lúc đó, tháng Tư, 1975, USS Midway không có sứ mạng chiến đấu mà được giao nhiệm vụ trợ giúp một số người di tản khỏi Việt Nam và đã góp phần chính trong chiến dịch Operation Frequent Wind mà mọi người đều đã biết nhiều qua sách báo về sau này.

Ngày 19 tháng Tư năm 1975, khi bộ đội Bắc Việt đã tiến chiếm 2/3 lãnh thổ miền Nam Việt Nam, USS Midway và bốn hàng không mẫu hạm lớn nhỏ khác thuộc Hạm Đội 7 như USS Coral Sea, USS Hancock, USS Enterprise, và USS Okinawa được triển khai tới Biển Đông. Hai chiếc trong số này chỉ có nhiệm vụ trợ lực, kiểm soát không phận khi tiến hành cuộc di tản.

USS Midway (CV-41) là hàng không mẫu hạm phục vụ lâu dài nhất trong Hải Quân Mỹ. Được hạ thủy năm 1945, khi Thế Chiến 2 vừa kết thúc, hàng không mẫu hạm này có trọng tải 45,000 tấn, lớn nhất vào thời đó. Sau nhiều lần tu sửa, trọng tải của USS Midway được nâng lên tới 65,000 tấn, và được giải nhiệm năm 1992. Một trong những cải tiến quan trọng nhất của USS Midway là vào năm 1955, sân bay được làm xiên để máy bay có thể cất cánh và hạ cánh trên hai đường khác nhau như trên tất cả các hàng không mẫu hạm kiểu mới sau này.

USS Midway đã tham gia vào nhiều chiến dịch trong Hạm Đội 6 ở Địa Trung Hải và sau đó trong Hạm Đội 7 ở Thái Bình Dương, bao gồm chiến tranh Triều Tiên và Việt Nam với hai lần chiến đấu ở Việt Nam, năm 1965 và năm 1972. Tại Trung Đông, USS Midway tham gia cuộc chiến vùng Vịnh năm 1991 và sứ mạng cuối cùng là Operation Fiery Vigil, di tản 20,000 quân nhân Mỹ và gia đình khỏi căn cứ Không Quân Clark được trả lại cho Philippines.

Trước khi thi hành chiến dịch Operation Frequent Wind năm 1975, hàng không mẫu hạm Midway để lại phân nửa lực lượng máy bay chiến đấu ở căn cứ Subic Bay, Philippines, rồi đến Thái Lan nhận thêm 10 trực thăng vận tải loại lớn CH-53 và HH-53. Trong hai ngày cuối Tháng Tư, 1975, các trực thăng này đã nhiều lần bay tới Sài Gòn để chở người di tản tập trung bên ngoài phi trường Tân Sơn Nhất và tòa đại sứ Mỹ.

Tên USS Midway sẽ còn tồn tại mãi mãi vì từ Tháng Giêng, 2004, USS Midway thả neo vĩnh viễn tại cầu tàu ở cảng San Diego, California, trở thành viện bảo tàng. Hàng ngày, công chúng có thể đến đây mua vé lên tàu đi xem toàn thể các nơi trên chiến hạm, những nơi mà trong 40 năm khoảng 200,000 sĩ quan, thủy thủ và phi công từng sống và làm việc. Trên sân bay và khoang chứa cũng có những loại máy bay từng hoạt động trên hàng không mẫu hạm, từ các máy bay chiến đấu cánh quạt thời sau Thế Chiến 2 cho đến A-1 Skyraider, F-8 Crusader, và A-4 Skyhawk trong chiến tranh Việt Nam.